Interpretation:
muktanand svamino janm vi. san. ૧૮૧૪ posh sud satamana roj amareli pasena amarapar game thayo hato. aemanun balapananun nam ‘mukundadasa’ hatun.
saurashdrana mahan sant muladase bijanun aala potana upar odhi aatmahatyathi bachaveli sadhvi baini dikari radhabai aemanan mata hatan ane aanandaram aemana pita hata.
mahatma muladase aa nanakada balakana hardayaman gyan, vairagy ane bhaktina sanskaro redya hata.
mukundano kanth kamanagaro hato. amaraparane chore aemana kanthathi gavati ramayananun pan karava lokoni bhare bhid jamati.
mahatma muladasana svadhamagaman bad mukundanun man sansaraman kyany chontatun n hatun. sadguruni shodhaman aemane ghani rajalapat kari hati ane aakhare udhdhavavatar ramanand svamina charanaman aenun dil tharyun hatun ane ‘mukunda’manthi ‘muktananda’ thaya hata.
vi. san. ૧૮૫૬ shravan vadi chhathana divase loj khate ae samaye ‘nilakanthavarni’ tarike prasiddh bhagavan svaminarayanano aemane pratham jog thayo hato.
ramanand svamina shishyoman muktanand svami sarvathi mota ane sadgunano bhandar hata. chhatan ramanand svamiae vis varshana yuvan nilakanthane sarvana gurupade sthapi aeni aagyaman raheva kahyun. tyare guruvachane pote jivanabhar ‘nilakantha’na sevak thaine rahya hata. jyare same bhagavan svaminarayan pan sadguru ramanand svamina jevi j aemani aamanya jalavata hata.
muktanand svami bahumukhi pratibha dharavata sant hata. teo sara vaidy ane nadiparikshak hata. sanskart bhashana prakand pandit hata. vadodarana viddhano sathe shastrarthaman vijay melavi aemane svaminarayan sanpradayani shan vadhari hati. aemane brahmasutr upar bhashyani rachana kareli chhe. nartyakala temaj sangitaman pan teo aetala j nipun hata.
teo janmajat kavi hata. gujarati temaj vrajabhashaman aemane senkado pado rachyan chhe ane anek padyagranthoni rachana kari chhe. aemane rachelan ‘rukminivivaha’nan pado tatha ‘satigita’ bhare prasiddh chhe.
aemani bhaktidhara ‘pragat guruhari’ sahajanand svamiman satat viram pamati rahe chhe. gujarati bhashana aadigadya-granth ganata ‘bhagavan svaminarayananan vachanamarto’na sankalanaman aemane mahatvano bhag bhajavyo chhe.
param vatsalyamurti sant hovathi aemane ‘satsangani ma’nun birud malelun chhe.
sarvathi shreshth vat to ae chhe ke ae nakhashikh satvik ane sadhutani murti hata. sadachari jivan ane pavitr nirmala antaramanthi uthata aemana shabdo sanbhalanarana hardayaman aarapar utari jata.
bhagavan svaminarayane aemane dehaparyant ‘sahityarachana’ karata rahevani aagya kari hati je aemane aksharasha: pali hati.
bhagavan svaminarayanana virahane nahin sahi shakanar aa sante vi. san. ૧૮૮૬na ashadh vad aekadashine pavitr divase padmasan vali yogamudraman besi svatantr thaka jivanalila sankeli lidhi hati.
-;aasvadah-
anubhavine aapada antarathi bhagi re
antarajamine olakhya tahan lagani lagi re
brahmarasana bhokta anubhavione antaman aapada raheti nathi. jem sury uday thay ane andhakar bhagava mande tem jena antaraman antaryami shriharino uday thay tyan aapadao bhagava mande.
aapadao be prakarani chhe: aek baharani ane aek andarani. anubhavi mahatmaone baharani aapadao nadati nathi. sansar aapattioni khan chhe. aapattio to bhalabhalane aave chhe. pan baharani aapattio mahapurushonan antaraman vikshep ubho kari shakati nathi.
aagalana itihaso same drashtipat kariae to bhaktone ketali ketali kasotio aavi chhe pan teona antar dagyan nathi.
pandavonun samast rajy chhalakapatathi chhinavi levaman aavyun. aa kani ochhi aapada nathi. pan pandavona man dagyan nathi. vanaman paththaranan oshikan karine pandavo sukhethi nidra lai shake chhe. same rajabhavanaman adhalak samagri vachche kauravo salagi rahya chhe.
sudhanva jeva bhaktone ukalata telani kadaiman talavun padyun chhe. baharathi ukalatun tel aena antarani tadhakane ochhi kari shakatun nathi.
khilela fulomanthi foram zhare tem anant mushkelio vachche pan mahatmaona jivanamanthi masti zhare chhe.
bhagavan ramachandrajine chaud varshano vanavas male ae ketali du:khad ghatana chhe! pan bhagavan ramachandrajini sthitapragyta abhutapurv chhe. rajagadi malavani ghoshana vakhate aemanun mukh khilyun nathi ane vanavasani ghoshana vakhate aemanun mukh karamayun nathi. chaud varshana vanavas daramyan aemanun antar agavadataone lidhe upadhigrast thayun nathi.
bhaktona itihasaman kuntajiae to kamal kari chhe, “kuntaji du:kh magake lino yah bhaktanaki riti.”
kuntajiae karshnane kahyun, ‘prabho! duniyaman jetalan du:kh chhe tetala mane aapo. karan ke aa du:kho mane tamarathi najik rakhe chhe.’
bhagavan svaminarayanana sadhuone anadi loko ranjadata, mar marata, gamaman pesava n deta, pirasela bhanethi bhukhye pete uthadi mukata. adhuraman purun bhagavan svaminarayan santone aakari kasotiman tavata. aemane santone bhojanaman kacha lotanan gola khavani aagya kari hati. kapadane badale kantan paheravana vartaman aapya hata chhatan santo mojathi raheta, kirtan karata ane hasata hasata kaheta,
“maharaj, aape amara upar bahu daya kari. jamavaman kacha lotana gola chhe! mukhavasaman bavasadhuni lakadiona mar chhe! paheravaman kantan chhe! aetale khasadhadhar thavani chinta nathi! aavi maja kyanthi!”
anek upadhio vachche ae sadhudani moj dhati nathi. mahapurushone man aapattio to panini lil jevi chhe.
upar upar lil lil chhe, niche nirmala vari.
kamalanan pandadanne pani sparshe nahin aem anubhaviona antarane aapattio sparshi shakati nathi.
aagalana padaman kahyun chhe tem,
‘mananun karty te man lagi asaty mane re’
bhagavan svaminarayan kahe chhe, ‘mara paramahanso janapanarupi daravaje savadhan thaine akhand ubha chhe. hardayaman kamakrodhadi koi chorachakarane pesava deta nathi.’
mahapurushone ajatashatru kahya chhe. ajatashatruno arth aevo nathi ke jeno koi shatru n hoya. ajatashatruno arth chhe jena antaraman koi pratye shatrubhav n hoya. agyanio ane irshaluo mahapurushono game tetalo droh athava anadar kare pan mahapurushona antaraman aemana pratye shatrubhav jagato nathi.
jem joradar puraman tanakhala kyany tanay jay tem anubhaviona aanandana puraman aapadanan tanakhalan to kyany tanai jay chhe!
baharani upadhio karatan anta:karanani upadhio moti chhe. kam, krodh, lobh, irsha, ahankar aa badhi antarani upadhio chhe. sharirani upadhioni to dava male pan manani upadhioni dava malavi mushkel chhe.
manasanun shakuni jevun man koino utkarsh joi shakatun nathi. jangalanan hinsak pranio harananone pakade aem antarana dosho jivane pakade chhe. jyare ramana vichar karava hoy tyare kamana vicharo jage chhe. ramanun dhyan karava bese tyare kamanun dhyan thava lage chhe. jalaman machhalan fasay tem lobha-lalachana fandaman jiv fasay chhe. kantani zhadiman manas fasay tem ahankarana kantala jangalaman jiv athaday chhe. agniman sukan indhana salage tem jiv irshani aagaman salage chhe. bhalathi shikar vindhay aem ragadveshana bhalathi jiv vindhay chhe. chakadolaman balak chakarave chadhe aem sukhadu:khana chakadolaman jiv chakarave chadhe chhe.
aa badhi antarani aapadao chhe. mahapurushoae chinta kari hoy to antarani aapadao kari chhe. baharani upadhione aemane kyarey ganakari nathi.
narasinh bhagavane jyare hiranyakashipune mari prahladani raksha kari varadan mandavanun kahyun tyare prahladajiae prabhune kahyun, ‘he bhagavana! tame mara pitane marine mari raksha kari chhe aem manata ho to tamari bhul chhe. maro pita maro shatru nahoto. mara sacha shatruo to mari indrio-anta:karanano samuday chhe. aa badhathi mari raksha karasho tyare j sachi raksha manisha!’
lilan lakadan salage tyare dhumado thay pan jem jem aag vadhati jay tem tem dhumado ochho thato jaya. aek samay aevo aave jyare dhumado sav shami jay ane vishuddh angara bache.
parabrahmana anubhavani aag jemajem jor pakade tem tem aapadaona dhumada shant thava lage chhe.
vegathi vaheto pavan aakashanan vadalanne vikheri nakhe tem brahma-parabrahmanan anubhavano pavan antarani aapadaonan vadalanone vikheri nankhe chhe.
suraj uge ane andharan bhage aem anubhutino suraj uge aetale antaramanthi aapadaonan andhara bhagava lage chhe.
antarajamine olakhya taha lagani lagi re
jiv sagarane kanthe chhabachhabiya kare chhe. anubhavi mahapurusho mahasagaraman moj mane chhe. kanthe chhabachhabiyan kare tene kodiyun male, madhadariye dubaki mare aene navalakhan moti male.
uparachhallan chhabachhabiya karanarane ishvar malato nathi. ae to marajiva thaine dubaki lagave tene j male chhe.
aapane badha mote bhage sharir, indriyo ane manani sapatiae fariae chhiae. jyare mahapurusho chaitanyana mahasagaraman unde dubaki mare chhe.
bhagavan shrikarshn gitaman kahe chhe:
ईश्वरः सर्वभूतानां हृद्रशेङर्जुन भारता I
‘he arjuna! sarv bhuta-praninan antaraman bethelo antaryami ishvar yantraman parovayela padarthoni jem sarvane bhamave chhe.’
तमेव शरणं गच्छ सर्वभावेन भारत I
‘he partha! tun sarv prakare tara antaryamine sharane ja. ae j tane sacho marg batavashe.’
aa samast vishvane koi ajabagajabanan yantro upar chadhavanara, feravanara ane niyaman karanara antaryami narayan chhe.
maharshi yagyvalkay amaratvani zhankhanavalan potanan patni maitreyine kahe chhe.
je parthvini andar rahi parthvinun niyaman kare chhe pan parthvi tene janati nathi.
je pani ni andar rahi paninun niyaman kare chhe pan pani aene janatun nathi.
je aagani andar rahi aaganun niyaman kare chhe pan agni aene olakhato nathi.
je pavanani andar rahi pavananun niyaman kare chhe pan pavan aene pamato nathi. je aakashani andar rahi aakashanun niyaman kare chhe pan aakash aene aanbato nathi,’
je aatmani andar rahi aatmanun niyaman kare chhe pan aatma aene janato nathi.
aatali vat karya pachhi yagyvalky mahatvani vat karatan kahe chhe, ‘he maitreyi! amart svarup ae antaryami taraman pan virajaman chhe. aene olakhe ae j amar thay chhe.’
antaryamine ajavale je jive chhe te kyarey pap aachari shakato nathi.
aapane yantrane olakhiae chhiae parantu yantr chalavanarane olakhata nathi. anubhavi mahatmao yantrana chalavanarane olakhe chhe. aapane dehane prem kariae chhiae, anubhavi santo dehana anuae anune prakashit karanar devane prem kare chhe.
aapanane uparani sapati sathe lagani lagi chhe.
anubhavi santone antaryami sathe lagani lagi chhe.
lagani lage aetale manas dhuni thai jaya. sthala ane samayanun bhan n rahe tyare lagani lagi kahevaya.
sizhan upar veparani lagani lage tyare vepari jamava betho hoy toy dhyan to dhandhaman j hoya. khara, mola, khata, mithani aene kani khabar n hoya.
vaigyanik potani dhunaman prayogashalaman khovai jay chhe tyare aene ratadivasanun bhan rahetun nathi.
anubhavi santone antaryami sathe lagani lage pachhi dehana du:kh sukh kani ganatariman aavatan nathi.
anubhavi santone sharirani aapadao sharir sudhi j simit hoy chhe.
indriyoni aapadao indriy sudhi j simit hoy chhe.
anta:karanani aapadao anta:karan sudhi j simit hoy chhe.
anubhavionan antaraman zhalahalato prakash chhe, tyan aapadaono andhakar pahonchi shakato nathi. anubhavione aapadao upar uparathi bhase chhe, bhitaraman nahin.
junagadhaman aek sant hata.
aksharapriyadas svami nam hatun.
aa sant gunatit svamina karpapatr hata. ati uchch kakshana sant hata. ankhad bhajan karata. ratre pag lanbo karine suta nahin. ratre aankho minchine betha hoya. jonarane lage ke svami suta chhe pan svamino kanth morana kanthani pethe chalato hoya. temanthi ankhad ‘svaminarayana’, ‘svaminarayana’ nad nikalato hoya.
vardhdhavasthaman svami rajakot raheta.
aek samayani vat chhe. fagan mahinana divaso hata. junagadhana mahan sant svami karshnacharanadas santano sangh sathe lai naranarayanadevana patotsav prasange fuladolana samaiye jai rahya hata.
svami rajakot padharya. banne santo paraspar malya. aksharapriyadas svaminan hathe mundhun gumadun thayelun. gumadun bhare pida karatun hatun. gumadane lidhe svamine tav aavelo.
karshnacharanadas svamiae khabaraantar puchhya ane pote fuladolana samaiye jai rahya chhe te vat kari.
aksharapriyadasaji svamiae kahyun, ‘be divas rokai java. pachhi jajo.’ anubhavi sant vani anubhavi pami jaya. karnshnacharanadas svamiae sanghane rokyo. ghanane aam adhavachche rokavun n gamyun pan koi boli shakyun nahin.
aa baju svamina sharire pida vadhati chali, tav vadhyo. kyarek kyarek murchha aavava mandi. svamine murchha vali aetale karshnacharan svamiae puchhyun, ‘svami! bahu pida thay chhe?’
aa sanbhali aksharapriyadas svami hasya ane javab didho. ae javab anubhavi santono javab hato. svami bolya, ‘pida to ghodane chhe, asavar aanandaman chhe.’
ghaun ane kankara nokha thai jay tem svamiae aatali pida vachche pan dehabhav ane aatmabhavane juda kari didha.
aam ne aam samay pasar thava lagyo. karshnachanadas svami pase besi akhand harismaran karata. be divas bad svamiae pathariman sutan sutan aakash same mit mandi hath jodya.
karshnacharanadas svamiae aksharapriyadas svamine puchhyun, ‘kem svami?’
aksharapriyadas svami kahe, ‘maro samay puro thava aavyo chhe. gunatitanand svami vagere santone laine shriji maharaj tedava padharya chhe.’ karshnacharan svamiae kahyun, ‘to aapano shun vichar chhe?’
aksharapriyadas svami kahe, ‘jyare bap svayan bolava aave tyare vichar sho karavano hoya? have aa bhangela khokhaman kon rahe? lyo tyare jay svaminarayana.’
aatalun kahi svamiae sharir chhodi didhun.
anubhavine aapada antarathi bhagi re.
aapadaona samuday vachche anubhaviono asavar aanandaman hoy chhe.
ghoda ane asavaranan bhed anubhavione hoy, aapanane nahin. aapani sthiti to dayajanak chhe. aapane to ghodo asavar thai gayo chhe ane asavar ghodo thai gayo chhe.
aapana aatmabhav upar dehabhave palan mandya chhe.
khelanaro khenche chhe ane khenchanaro khele chhe. aana jevo tal chhe.
pamarathi mandine pandito sudhi aavo j tal chale chhe.
pandit thothi pothi vanche bhintar kam jare,
ghat anaghataka bhed n jane betha pet bhar...
manava sab ghat ram jar...
murat puje maram n samaje kaise kam sare,
jad chetan ka bhed n buzhe, paragat vair kar...
manava sab ghat ram jar...
aagala svami kahe chhe –
uramine tran ishana ahantane tyagi re
jagat jivan joine tahan buddhi jagi re
anubhavi santo urmio, aeshanao ane ahankarathi par varte chhe.
bhukh, taras, harakh, shok, jara, martyu – jivanapranimatrana dehaman aa chh urmio raheli chhe.
aa urmio pranione akalave chhe; mahatmaone akalavati nathi.
pranio urmiona pravahaman tanay chhe. paramahanso urmiona pravahane tatasthabhave nirakhe chhe.
paramahansone bhukh, taras pidata nathi. harakha-shokana hindola teone dolavata nathi. jara ane martyuthi darata nathi. mahatmao sharirana dharmone sharirathi par rahi nirakhya kare chhe. je samaye je sarannarasan bhav aave aene hasate mukhe svikare chhe. je samaye je male te samaye tenathi nirvah kare chhe.
aeshana aetale lalasa-tarshna. aeshanao tran chhe: putreshana, vitteshana ane lokeshana. aa tran aeshanana pashathi jivanapranimatr bandhayela chhe.
putreshanano arth chhe santan peda karavani kamana. n matr manushy parantu pashu, pakshi, varksh, veli jyan jyan chetana chhe tyan tyan putreshana raheli chhe. aek bijane bija hajar bij peda karavani kamana chhe. aa kamana sahaj chhe. aa kudaratano niyam chhe. aa sarjanaharani lila chhe. bhagavan svaminarayan aane sarshtini ‘kala’ kahe chhe. purushane saheje striman het thay chhe. strine saheje purushaman het thay chhe. beuthi ujareli prajaman beune het thay chhe. aa j hetarupi kalathi sansaranun chakr satat gatishil rahe chhe.
sansario putreshanathi jive chhe. anubhavi mahapurushoae ae j putreshananun brahmeshanaman urdhvikaran karyu chhe.
sansariono pravah adhogami chhe. sannyasiono pravah urdhvigami chhe. aek pravah bandhan taraf vahe chhe, bijo mukti taraf vahe chhe. aano bijo arth ae thay ke jeno pravah urdhvigami chhe te sansaraman hova chhatan sanyasi chhe ane jeno pravah adhogami chhe te sadhu hova chhatan sansari chhe.
putreshana pranimatraman chhe parantu bakini be aeshanao vitteshana ane lokeshana to matr manavayoniman j janay chhe.
vitteshana aetale dhana-sanpatti-vaibhavani lalasa. margajala pachhala margalan dode tem manas dhanasanpatti mate dode chhe. balak nano hoy, bhanato hoy tyarathi aena manaman bij padyan hoy ke mota thaine mare paisa kamavava chhe.
vepari pedhiae betho hoy, grahako sathe jatajatani vato karato hoy pan man to nafanukasanani ganatariman j ramatun hoya.
bhagat mandiraman ubho rahine ram ram japato hoy pan man to dam dam zhankhatun hoya.
vege chadhavela yantrani pethe manas dhana-lalasathi dodi rahyo chhe. vitteshanaae samast vishvane chakarave chadhavyun chhe, game tetalun male pan manasane santosh nathi, ‘aek mile das visaku ichchhata’ jevi sthiti chhe.
joke jivanavyavahar mate ‘dhana’ aavashyak chhe. dahya manasoae ‘artha’ ane ‘bhoga’ bannene char purusharthaman sthan aapyun chhe. parantu matr ane matr dhan, vaibhav ane bhog pachhalani aandhali dotaman jo manas ‘dharma’ ane ‘moksha’ bhuli jay to aeno sodo bhare mongho pade ane aava ‘artha’ ane ‘bhoga’ anek anarthanun karan bane.
aajana yugaman dhan ae j motaino mapadand banyun chhe.
sansario jetalan j dhan mateni dot dharmasthanoni chhe. sansario jetali j dhan mateni harifaio dharmasthanoman chhe.
sansario jetali j dhan mateni yukti-prayuktio dharmasthanoman thai rahi chhe. pariname sansario jetalan j varavan rajakaran dharmasthanoman khelai rahyan chhe.
je dharmasthalo dhan mateni harifaiman nathi fasayan te vandaniy chhe. sansario vitteshanaman fasai te samajay tevi vat chhe pan sadhu-mahatmao jyare dhanavaibhavana chakaravaman chadhe tyare vat vanasi jati hoy chhe. satta ane sanpatti matena sangharshathi dharmasthanoni shobha nash pame chhe.
anubhavi mahatmao vitteshanana vamalaman fasata nathi. aatmavaibhav pase chaudabhuvanani sanpatti tanakhala jevi chhe. aemani vitteshanane aemane aatmavaibhavani aeshanaman feravi nakhi chhe. jene aatmavaibhavano akhut khajano hath lagyo te baharana vaibhav pachhala dot deto nathi. anubhavi mahatmao mate to
giradhari re sakhi giradhari,
mare nirabhe akhut nanun giradhari,
kharchyun n khute tene chor n lunte,
damani pethe ae ganthe bandhyun nav khunte... giradhar...
triji aeshana lokeshana chhe. lokeshanano arth chhe man, kirti, yasha-pratishthani lalasa. aa aeshana aagalani banne aeshanao karatan vadhare sukshm ane balavan chhe. sansario to lokeshanathi jakaday te sahaj vat chhe parantu kahevata mota mota mahatmao pan lokeshanana pashathi mukt nathi.
kadach putreshana ke vitteshana chhuti shake chhe parantu lokeshana chhodavi khub j kathan chhe.
lokeshanamanthi aadanbaro peda thay chhe.
dharmajagatanun motaman motun dushan hoy to lokeshana chhe.
‘loko amane mane, puje’ aavi prachchhanna kamana jatajatanan pap karave chhe.
je adhyatmana kendrabinduthi dur fenkayelo hoy te j lokeshanaman rachato hoy chhe.
anubhavi mahatmao ‘स्वमहिन्मि प्रतिष्ठिताः’ potana mahimane vishe pratishthit hoy chhe. aemane pracharakoni aavashyakata nathi karan ke aemane jagatanan mana-sanmanani bhukh nathi.
samarth sadguru balamukundadasaji svamiae sharir chhodata pahelan shishyone bhalaman kari ke ‘maro agnisanskar aevi jagyaae karajo ke jyan bhavishyaman pan koi smarak n rachi shakaya.’
rushikeshana param pavitr sant svami ramasukhadasaji aeshanamukt paramahans hata. aemane rachela ‘vila’ mumukshuoae vanchava jevun chhe. aeshanamukt mahapurushonan jivan ketalan udatt hoy chhe ae aemana vil uparathi janava male chhe.
sadguru balamukundadasaji svami aem kaheta ke ‘sadhu jyan sudhi jivato chhe tyan sudhi aenan vakhan n karavan. marya pachhi agnisanskar thai jay, asthi-bhasm paniman padharavi devay pachhi vakhan karavan. nahitar vakhan to manasane rakhamanthi betha kare teva chhe.
jagat jivan joine tahan buddhi jagi re
paramatman jagajivan chhe. anant astitvani dharao ae param astitvane aadhare vahe chhe.
ae maha pranane lidhe samast vishv pranavan chhe.
jada-chetan vishvanan pratyek spandano ae jagajivanane lidhe chhe.
upanishadaman kahe chhe – ‘jene lidhe vani bole chhe. aankh juve chhe. pran pranavan chhe. man manan kare chhe.’
mahasagaranan jala vadalonan rup dhari varase, ae j nir nadio rupe vahe, ante ae nir mahasagaraman j samai jay chhe. ae j rite anant astitvani dharaono aaranbh jagajivan aeva paramatmamanthi chhe ane viram pan tyan j chhe.
jivo jagatane prem kare chhe, anubhavi mahatmao jagatana param pranane prem kare chhe.
jivoni buddhi jagatanan vaibhav mate jage chhe, anubhavi mahatmaoni buddhi jagajivan mate jage chhe.
bhagavataman shukadevaji kahe chhe, सम्यक् व्यवसिता बुद्धिस्तवराजर्षिसत्तम I ‘he rajarshi parikshit ! tari buddhiae karshnacharitraman prem karyo ae mate aene dhany chhe.’
deha-gehadi sthula padarthoman bhame te buddhi dhany nathi.
deva-danava-manavana vaibhavo mate jage te buddhi dhany nathi.
yukti-prayuktithi svarth sadhe te buddhi dhany nathi.
sarvajivona jivanadhar shriharine samarpit thay te buddhi dhany chhe.
kurukshetrana ranamedanaman makarasankrantina parve sharir chhodata pahelan bhishme karshnane kahyun. इतिमतिरुपकल्पिता पितृष्णा I ‘he karshn ! marun martyu to samip chhe pan marun aek kam adhurun rahi jay chhe.’
karshne kahyun, ‘bolo dada! tamarun kyun kam adhurun chhe? ame ae purn karishun.’
bhishm kahe, ‘karshna! mari dikari kunvari chhe. tene mare marata pahelan paranavavi chhe.
badha aashcharyaman padya. ‘bal brahmachari dadane dikari kevi?’
rahasyanun udghatan karatan bhishm bolya, ‘karshna! mare buddhirupi dikari chhe je haju sudhi mari jem j balakunvari chhe. marata pahelan ae tamari sathe parane, tame aeno svikar karo aevi mari ichchha chhe. je rite vrajani gopioae tamane prem karyo ae j rite karshna! mari buddhi tamane prem kare.’
karshne puchhyun, ‘to dada tame tamari dikarine atyar sudhi kunvari kem rakhi?’
dadaae kahyun, ‘karshn, ae haju tamane paranavava layak nahoti. jatajatani tarshnaone lidhe ae kadarupi hati. aaje ae buddhi nirdosh bani chhe. he puranapurusha! vishayona ragathi gandi-gobari kanya tamane kem apaya! aaje aena badha rag dhovai gaya chhe. ae param anuragavali bani chhe. aa mari kunvari kanyano tame svikar karo aetale maru jivan ane maran banne dhany bani jaya.’
jagat jivan joine tahan buddhi jagi r...
aagala svami kahe chhe,
chaud lok vaikunth lagi mayani pagi re,
aethi anubhavi alaga rahe tray tap aagi re.
parthvithi niche sat lok chhe: atal, vital, sutal, talatal, rasatal, mahatal ane patala.
parthvithi upar chh lok chhe: bhuvarlok, svargalok, maharlok, janalok, tapalok ane satyaloka.
parthvithi nichena lokaman nishacharo, nago, rakshaso vase chhe.
parthvi par manavo vase chhe.
parthvithi uparana lokaman pitaro, devatao, rushio ane brahmadik ishvaro vase chhe. aa chaud chaud lokaman mayani pagi chhe. pagi aetale pahoncha.
aa chaud chaud lokane aek vakhat kala koliyo kari jay chhe.
parthvithi adholokaman rahenaraoni jivanadhara j adhogamini chhe aevun nathi. urdhvalokaman rahenaraoni jivanadhara pan adhogamini j chhe.
devataonan rag, dvesh, irshya ane duracharo bahu varnavava jevan nathi. uparathi ujala janata devataoni kali kathao puranone pane pane lakhayeli padi chhe. aeman aek bijane utari padavana kavadavao to thik, aekabijani patnionan apaharan karavani avalachandai pan aetali j matraman bhari padi chhe.
triguni mayana pashaman dev, danav, manav, muni badha bandhayela chhe. chhek vaikunthani sarahad sudhi chaude chaud lok mayana andhakarathi gherayela chhe. vadalanothi suraj dhankay tem dehabhavathi aatmabhav dhankayelo chhe.
tray tap aagi r...
mayama matr andhakar j chhe aevun nathi. andhakarani sathe aag pan chhe. tran tapano davanala chaudey lokane salagavi rahyo chhe. tran tapanan nam chhe – ‘aadhibhautik, aadhyatmik ane aadhidaivika.’
aadhibhautik tap ae��le sharirani pida. danavo ane manavo karatany devataona sharirana santap jabara chhe. ashvinikumaro jeva vaidyoni hajari j aemani sharirik pidano parichay karave chhe.
aadhyatmik tap aetale manani pida. raga-dveshadik manani pidathi devatao pan mukt nathi.
aadhidaivik aetale kudarati pida. manushyalokaman kudarati pida aetale ativarshti thavi, anavarshti thavi vagere chhe.
motaman moti kudarati aapatti hoy to kaladevatano kop chhe.
kaladevatana sapatathi dev, danav, manav koi bachi shakta nathi. brahmajine pan aemani aavarada puri thai jay tyare sharir chhodavun pade chhe. aemana saty lokano nash thai jay chhe. brahm ane parabrahm sivay kala sarvano koliyo kari jay chhe.
traney tapathi chaud bhuvan salage chhe. pan jivani sthiti dayajanak chhe. anubhavi santone je salagatun lage chhe, agyani jivane ae shitala ane sukhad lage chhe.
brahmanand svami kahe chhe:
duniyadar du:khi sab dekhe, jarat hai moh zhanzhiri se,
dil lagya hamara fakiri se.
duniyadar trane tapathi salage chhe, heran thay chhe chhatan pan aemane vairagy thavani vat nathi.
vanaman khaliae haranan vase. manasane rahevani jagyane ghar kahevay tem haranane raheva mateni jagyane ‘khali’ kahevaya. vanaman dav lage aetale haranan bhagine khaliae pahonche. ane manaman aem ke ‘khali amane ugarashe.’ pan khali davathi gherai chuki hoy, haranan aagaman bhadathun thai jaya. khalini aasakti harananone aagaman home chhe.
sinhane koi khali n hovathi jyan dav n hoy te dishaaethi jangalamanthi bahar nikali bachi jay chhe.
duniyadaro haranan jeva chhe. te deh, geh, dhan dararupi khaliman mohani sankalathi bandhayelan chhe tethi salage chhe chhatan chhuti shakata nathi. anubhavi santo sinh jeva chhe, ae mohani sankalathi mukt chhe. mate dazhata nathi.
koi sthanavishesh ke dhamavisheshani dharanathi upar uthi. ahin vaikunth shabd vicharava jevo chhe.
विगता कुंठा यस्मात् सः विकुंठः तस्य भावः वैकुंठम् I
drashti ane gatine kunthit kare, avarodhe aene kuntha kahevaya. vaikunth aek aevi divy brahmi avastha chhe jyan gati ke drashtine koi avarodh ke aavaran nathi. vaikunth aetale niravaran ane nirvirodh bhumika. jene brahmalok ke chidakash pan kahi shakaya.
sadhakani gati ane drashtinun lakshy bhagavan paratpar narayan chhe. prakartinan asht aavarano sadhakani gati ane drashtine avarodhi narayan sudhi pahonchava deta nathi.
shastroae parthvi, pani, aag, pavan, aakash, ahankar, mahatv ane prakarti aa aathe aath tatvone aavaran kahyan chhe.
sadhakane avarodhavani aemani sukshm rit samaji laiae. parthvi vagere panch bhutonan parinam panch vishayo chhe.
aakashanun parinam shabd chhe. vayunun parinam sparsh chhe. agninun parinam rup chhe. paninun parinam ras chhe. parthvinun parinam gandh chhe.
aa panch vishayoni aapat ramaniyata aasaktina pashathi jivane vishay sathe bandhi rakhe chhe.
mahattatv aetale manushyanun chitta. vadalana bijaman jem vadalo samayo chhe tem manushyana chittaman samast sansar samayo chhe. manushyanun chitt aetale vishaya-vasananan bijono bhandara.
ahankar aetale dehaman aatmabuddhi.
prakarti aetale dehabuddhino janm denari maya.
bharavad jem lili charyani lalache pashune khile bandhe chhe aem maya panchavishayoni lalache jivane-dehabuddhine khile bandhe chhe.
vaikunth aek aevi bhumika chhe jyan dehabuddhino khilo nathi. khile bandhavani doradi nathi. khile bandhanari maya nathi. bandhavani lalach jage aevi vishayoni lili chary nathi. aavi niravaran ane nirvirodh bhumika aetale vaikuntha. vaikunthani biji lokaprasiddh vishishtata chhe.
vaikunthaman bhagavan sheshashayya par shayan kare chhe. shesh aetale mahakala. vaikunthamayi brahmabhumikaae satat sarakata kalani gati thanbhi gayeli chhe.
vaikunthani triji vishishtata ae chhe ke ahin chanchal lakshmiji chanchaly chhodi narayanana charanoni seva kare chhe.
aeno arth ae chhe ke vaikunthalok aevi divy bhumika chhe jyan sarv aishvaryoni svamini lakshmidevi bhagavanani dasi thaine rahe chhe. bija mota mota devataona lokaman maya svamini thaine bethi chhe. mota mota brahmadi devatao pan mayana gulam thaine rahya chhe.
sarvatr mayanun shasan chhe ane sarvatr tran tapani aag prasare chhe.
anubhavi mahatmao mayagrast ane tapagrast lokathi upar uthi vaikunthaman vas karanara chhe.
mayana pash aemane bandhata nathi. tran tapani aag aemane dazhadati nathi. aetalun j nahin, je jivane aava mahatmaono jog thay te jiv pan mayana santapathi mukt thai jay chhe.
asht siddhi nav nidhi nirmaly tyagi re,
muktanand kahe gurumukhi rahe ram ragi re.
yogashastraman aath prakarani siddhionun varnan chhe.
asht siddhionan nam chhe: anima, mahima, garima, laghima, prapti, prakamy, ishitv, vashitva.
anima siddhina prabhavathi yogi anuthi anu jevun sukshm rup dhari shake chhe.
mahima siddhina prabhavathi yogi motaman motun rup dhari shake chhe.
garima siddhina prabhavathi yogi nana sarasavana dana jevun rup dhare chhatan brahmand jetalo bhare bani shake chhe.
prapti siddhina prabhavathi yogi aek sthale betho hoy chhatan dur durana padarthone prapt kari shake chhe.
prakamy siddhina prabhavathi yogina sarv sankalpo siddh thay chhe.
ishitv siddhina prabhavathi yogi jada-chetan vishvanun niyaman kari shake chhe.
vashitv siddhina prabhavathi yogi samast vishvane potane aadhin kari shake chhe.
nav nidhi aetale kuberana nav khajana.
aapana ganitaman prasiddh sankhya abajani chhe. abaj pachhi ochhi prasiddh sankhya kharv ane nikharv chhe. abajane aek mindun chadhe aetale kharv ane kharvane aek mindun chadhe aetale nikharva. nikharvane nav mindan chadhe aetale nav nidhi.
ae uttarottar vadhati sankhyanan nam chhe.
‘padm mahapadm makar kachchhap mukund nandak nil shankh ane lakshmi.’ aam shunyathi aaranbh thayel dhan, vaibhavana khajanano viram sakshat lakshmijina shricharanoman thay chhe.
adhyatm panthana pravasio mate aa asht siddhi ane nav nidhio kadavabharya kalan jevi chhe. bhalabhala jogio, jatio, sadhako aa kalanaman khunti jay chhe.
bhagavan shrikarshne bhagavatajina aekadash skandhaman aa yogasiddhio ane dhanaaishvaryane adhyatma-margana prabala avarodhak ganya chhe.
anubhavi santa-mahatmao aa asht siddhi ane navanidhioman moh pamata nathi. nirmalyani jem aa sarvano tyag kare chhe. ‘asht siddhi nav nidhi nirmaly tyagi re’
ahin ‘nirmalya’ shabd mahatvano chhe.
jeman kani mal n hoy, je tanakhalan jevun tuchchh hoy tene nirmaly kahevaya.
khas karine pujaman ‘nirmalya’ shabd vaparay chhe.
thakorajine snanadi karavya pachhi puja karavanar kahe chhe उत्तरे निर्माल्यं विस्रुजेत I
‘thakorajine snanadi vakhate arpan karela fulane lai sunghi niche muki dyo.’
aa nirmaly visarjanano bhav samajava jevo chhe. aek drashtiae joiae to snanadi vakhate thakorajiae je vastro. fulamalao dharan kari hati te bhinan vastro ane juni fulamalao vasi thai chukyan chhe tene dur karavanan chhe. bhinan vastro ane vasi fulo ‘nirmalya’ ganay chhe. nirmaly chhe chhatan prabhuprasadabhut hovathi sunghine visarjan karavanun chhe. koran, navan vastro ane tajan navan fuloni mala paheravata pahelan vasi nirmalyanun visarjan karavun anivary chhe.
koi khanadan kulaman vasi ke utarelun bhojan vaparatun nathi.
nity taja brahmarasanun pan karanara anubhavi mahatmaone mayano utarelo vasi ras kem pasand aave? hamanan hamanan rod par aek jaherat jova male chhe. ‘unche log unchi pasand,’
jaherakhabar aapanaraono aashay uncho hoy ke adham ae to ae jane. pan vat so taka sachi chhe. ‘unche log unchi pasanda!’
uncha bhavanoman vase aene gandi-gobari zhunpadapadtiman rahevanun man n thaya. uttam meva-mithai jamato hoy tene khorun. vasi, utarelun kem bhave?
je ramarag thayo te vishayanuragi kem thai shake?
bhagavan shrikarshn gitaman kahe chhe:
विषया विनिवर्तन्ते निराहारस्य देहिनं I
रसवर्ज रसोप्यस्य परं द्रष्टवा निवर्तते II
‘nirahar rahevathi vishayoni nivartti thay chhe parantu vishayo pratyena ragani nivartti thati nathi. uttam sukhaman drashti pahonche to kanishth vishay pratyeno rag nivart thai jay chhe.’
gamadanna nanan nanan chhokarano anokhi chhas kare. kunbharane tyanthi kuladi lave. kuladiman pani bhare. paniman boradinan pan ane sabuno bhuko nakhe. malokhadanno ravaiyo kare. ravaiyo ferave aetale fin vale. chhokarao raji raji thaya. ‘chhas saras thai!’ chhokarano chhas bapane batave. bapa pan chhokaranne raji karava chhasanan vakhan kare. pan manaman to samaje ke ‘aa vakhan to chhokaranne raji karava mate chhe. sabuni chhasanan vakhan thay pan pivana kamaman n aave!’
ae j chhokarano motan thay pachhi aene sabuni chhas karavanan man thatan nathi. ae j rite brahmarasana bhogi thaya tene nirmaly jevi asht siddhi ane nav nidhioman moh thato athi.
parapujaman nirmalyano sundar arth kahyo chhe:
त्यजेत् अज्ञाननिर्माल्यम् I
agyan ae j nirmaly chhe. agyanarupi nirmalyano tyag karavo. agyan aetale avidya. darshanashastrani drashtiae samast sarjan avidyamanthi thayun chhe.
avidyanun sarjanamatr nirmaly chhe. pachhi ae asht siddhi hoy ke nav nidhi hoya. pujaman nirmalyane sundhine chhodavani vidhi chhe.
aano arth ae chhe ke avidyana sarjanamanthi sar sar grahi levo, bakinun badhun chhodi devun.
sarjan bhale avidyanun hoy chhatan amuk anshe parabrahmani praptiman sahayak chhe. sharir, indriyo, anta:karan vagere bhale avidyamanthi sarjaya chhe chhatan gyanapraptinan sadhano bani shake chhe. vishayona sarjan avidyamanthi thayan chhe chhatan thakorajini sevaman upayogi thai shake chhe.
aavade to avidya pan mokshanun sadhan thai shake chhe. upanishad kahe chhe अविद्या मृत्युं तीर्त्वा - ‘avidyathi martyu tari javay chhe.’
gyani purusho jagatano vivekathi upayog kare chhe. sarjanane sarjanahar sudhi pahonchavani sidi banave chhe. pachhi ae sadhanano nirmalyani pethe tyag kare chhe.
vairagioni paranparaman be prakarana tyagani vat aave chhe. aekaman vishayono malani pethe tyag karavani vat chhe. bijaman ‘निर्माल्यवत् विसृजेत’ nirmaly pethe taji devani vat chhe.
aa banne tyagaman pratham tyag karatan bijo tyag uttam janay chhe. pratham tyag tiraskara-buddhi satheno tyag chhe. aa tyagaman vishayo pratye jugupsa bhari chhe, gharna bhari chhe. jyare brahmarasana bhogine vishay rasano tyag avashy hoy chhe pan tyan jugupsa hoti nathi.
ish upanishad kahe chhe
ततो न् विजुगुप्सते I
aatma-paramatmana gyataone koi pratye gharna hoti nathi.
aemano tyag to kamalana patrone pani pratye jevo sahaj anasakt bhav chhe tevo hoy chhe.
ved kahe chhe –अश्व इव रोमाणि विधूय I
ghodo sharirane dhrujavi khotan runvadan kheri nakhe tem gyani purusho ahanta, mamata ane vishayoman aasaktirup sansarane kheri nakhe chhe.
gharnathi karelo tyag aakhare tyag raheto nathi. ae to ulamanthi chulaman padava jevi vat chhe.
anubhavi mahatmaone sansar tajavo padato nathi. brahmanandani uttam avasthaae aemano sansar sahajatathi shivanirmalyani pethe khari pade chhe.
nanan nanan balako gamana padaraman rame, nadina pataman pag muki retinan ghar kare, garana godhala kare, malokhadannan gadan kare, sarakhe sarakha mitro sathe rame, ramata ramata lade pachhi mojathi chhuta pade.
aa j balako motan thay, motan motan makano bandhe, marsidij gadioman fare pachhi retinan ghar karata nathi garana godhala karata nathi, malokhadannan gadan karata nathi, aetalun j nahin, aa badhun aemane svapney sanbharatun nathi.
mota thatan nanapanani ramato aemane man sahaj rite shivanirmaly bani jay chhe. mahapurushono sansar aa j rite chhuti jay chhe.
sahajanand svarup shriharini murtina aanandani same mota mota devataonan bhog, aishvary, sukho, asht siddhio ane nav nidhio nirmaly jevan tuchchh chhe.
vachanamartaman bhagavan svaminarayan kahe chhe, ‘paramatmani pase mota mota devatao sadatalana rank jeva chhe.’
chakravarti samratana rajavaibhavaman mahalato hoy tene rankana vasi, utarela rotalana tadha tukada kem bhave? chaud bhuvanana panch vishayo game tetala shreshth manata hoy pan aek vakhat te vasi ane vikart bani jay chhe.
sheradino ras saras chhe pan thodi var aem ne aem bahar padyo rahe to viras bani jay chhe.
lila naliyeranun pani svadisht ane poshak chhe pan kholya pachhi thodi var bahar rahe to daru bani jay chhe.
brahmarasana bhoktaone aava nirmaly vasi ane vikartithi bharela vishay raso pasand nathi.
jire paranare pidhelan piyu no piae jivan tarasya re jaya..
aeva piyune sandesho koi mokalo r...
bhagavanane anabodyan ann, navan vastro ane tajan fulo pasand chhe arthat je prem nity navo raheto hoy tevo prem pasand chhe. vatavataman vasi thai jay ane utari jay tevo prem pasand nathi.
muktanand kahe gurumukhi rahe ram ragi re
anubhavi mahatmao asht siddhi ane nav nidhione prem karavane badale aa badhun jena charanaman aalote chhe aeva prabhune prem kare chhe. amartano mahasagar male pachhi khabochiyane prem kon kare? je ramano anuragi thayo aene kamaman rag kem thaya?
gurumukhi thaya vagar ramaman anuragi thato nathi. muktanand svami aa padoman varanvar ‘gurumukhi’ shabd vapare chhe.
guru shun kam kare chhe? ae samajava mate kanudani aek katha joiae. bhagavan balakarshn sathe nana nana govaliyao ramata hata. ramatanun nam hatun ‘parachhai pakad dava’.
kanudo nanan nanan chhokaranone padachhayo pakadava dodave. nanan nanan chhokaran kanudana vachane honshathi dode, paraseve rebazheb thai jay pan padachhaya hathaman n aave.
mitrone thaki gayela joi kanudo kahe ‘ubha raho. hun padachhayo pakadine pachhala rakhi devana mantro janun chhun. tame badha panktiman ubha rahi jav, kanudanan vene balako harabandh ubhan rahe.
kanudo kahe, ‘have aankho minchi java.’ balako aankho minchi jaya.
kanudo kahe ‘have hun tamara kanaman aek mantr kaheva aavun chhun. tamare ae mantr manoman bolavano chhe.’ balako kahe, ‘bhale.’
kanudo aekaaek chhokarane pakade. kanaman kafalan kafalan bole ane surajane pith daine ubhela chhokaranun modhun suraj baju feravi nakhe.
kanudo kahe, ‘have aankho kholo.’ badhan aankho khole to, padachhayo pachhala dekhaya!
kanudo kahe, ‘juo padachhayo aapani pachhala rahi gayo. aa mantr bhare kamanagaro chhe. have aene bhulasho ma.’
bolako kafalan karata karatan aanandaman khelava made. suraj same dode. padachhayo pachhala dhasadato aave.
surajane pith daine dodanarane surajani sanmukh karava ae kanudanun kama. ae j rite paramatmane pith daine dodanarane paramatma sanmukh karava ae gurunun kama.
gurumukhi thavano arth chhe harisanmukh thavun.
kriketaman bolar dvara vegathi fenkayela, bauns thayela bolane kushala bedsamen sahej bet mare aene ‘huka’ mari kahevaya. huk lagatan j dado potana j vegathi pachhalana bhage baundri bahar nikali jaya.
guru kushala bedsamen chhe. jivanan indriyo-anta:karanani uchhalati-kudati vegavan varttione guru kushalatathi aevo valank aape chhe ke te mayani sarahad bahar nikali jay chhe.
manamukhi jiv kamaragi chhe.
guru aene kushalatathi ramaragi banave chhe.
padachhaya jevi siddhio, nidhio, aishvaryo aeni pachhala dhasadatan aave chhe. parantu jene prakash sathe prem thayo ae kyarey padachhayane prem karato nathi.